Når ein har kome i gjerandsløysealderen, er ein i grunnen utkonkurrert, i alle fall i yrkeslivet. Det er heilt greitt. Teoretisk sett skal ein då ha utført det som kunne ventast av ein, med dei rammevilkåra og tilfeldigheitene som var der. I gjerandsløysealderen er det so mykje anna som kan fylla tida. Eg har oppdaga at ein kan bruka dagane til å sjå på fjernsyn; om ein orkar då. Ja, for det kan vera eit ork. I utgangspunktet tenkte eg at no kan eg kanskje sjå kva som er på alle dei kanalane eg abonnerer på, men som eg tidlegare aldri hadde tid til å vera innom. Det gjekk ikkje lenge før eg forstod at skal det vera eit populært fjernsynsprogram, må det vera ein konkurranse. Nokon skal vinna eller stemmast fram, medan andre – og det er dei fleste – skal luska heimatt som taparar. Sjargongen vil rettnok ha det til at alle som er med, er vinnarar. Men det trur dei ikkje på sjølve eingong. Tonefall og kroppsspråk fortel at dei kjenner seg som det dei er – utkonkurrerte taparar.
Det er ikkje den ting det ikkje kan lagast konkurransar om. I idrett er det greitt; utan konkurransar, hadde det ikkje vore nokon idrett. Men no gjeld det i tillegg matlaging, gardsarbeid, arbeidsteknikkar, dirigering, speling, synging, diagnostisering av sjukdomar og mykje anna rart. Ikkje eingong fantasien kan setja grenser for kva som kan konkurrerast i på fjernsyn. Dei mange som meiner at all utvikling i verda er tufta på kokurranse, har strålande tider. Di meir omfattande og meir raffinerte konkurranse-metodane vert, di lettare kan dei sterke og utkropne skapa samfunna i sine bilete. Det overfylte konkurranselandskapet i fjernsynsverda avspeglar berre at me lever i samfunn der det høgaste idealet er å fremja konkurranse. Det skaper vinnarar. Det er dei som driv verda og samfunnsutviklinga framover. I alle fall likar dei å tru det sjølve. Dei utkonkurrerte, dvs. det kjempestore feirtalet, skal applaudera og kjenna seg lukkelege over at dei har vinnarar å heia på.
Likevel – eg vågar å kviskra fram eit ørlite ynske: eg skulle gjerne ha sett ein konsert, på fjernsyn, der dirigenten dirigerer fordi hen vil skapa musikk, ikkje berre for å vinna over nokon andre som heller ikkje kan dirigera. Men slik tenkjer kanskje berre ein utkonkurrert.
