Stikkordarkiv: museum

Korleis-kunnskap

For ei tid sidan såg eg ei utlysing der eit museum søkte etter ny dagleg leiar, eller for å vera heilt presis: dei lyste etter ny direktør. Det var i gamle dagar at daglege leiarar var «styrarar» på museum. Utlysingsteksten framhevar at det krevst høgare utdanning i leiing og dokumentert leiarerfaring med kunnskap om endringsprosessar. Vidare står det det at det er ein føremonn om søkjarar har erfaring frå museumsleiing og utdanning i kulturhistoriske fag. Underforstått: det er ikkje eit krav.

Utlysingsteksten går inn i ein klår tendens dei seinaste åra der kompetanse i det å vera leiar er viktigare enn kunnskap om innhaldet i institusjonen. Det gjeld både museum og andre kulturinstitusjonar. Tendensen uttrykkjer ei førestilling om at når ein har fått ei leiarutdanning, kan ein leia kva som helst, anten det er ein margarinfabrikk eller eit museum. Utan noka form for formell leiarutdanning burde eg sjølvsagt halda meiningane mine for meg sjølv. Eg vågar meg likevel utpå.

Sjølvsagt er det nyttig og nødvendig å læra å vera leiar, å læra kva ein skal gjera og korleis ein skal få ein institusjon eller organisasjon til å verta best mogeleg. Det er viktig å kunna analysera sterke og svake sider, kunna uttrykkja klåre mål for verksemda og få medarbeidarar til å dra i same retning. Likevel, for meg er dette korleis-kunnskap som konsentrerer seg om kva ein skal gjera, og korleis ein skal og bør gjennomføra ting. Det er ei instrumentell form for kunnskap. Det er ikkje kunnskap som speglar innhaldet og substansen i eit museum. Skal ein kunna ha kvalifisert oppfatning om kvifor museet eksisterer, og kva funksjon det skal ha i samfunnet, trengst det noko mykje meir enn korleis-kunnskap. Då må ein tileigna seg teoretisk og metodisk kunnskap om kulturhistoriske tilhøve, kulturelle prosessar og kjeldekritisk omgang med ulike former for kjeldematerial. Det trengst for at eit museum skal vera ein truverdig og relevant bidragsytar når det gjeld å forma ny kunnskap om tilhøvet mellom dei materielle omgjevnadene våre og oss sjølve som samfunnsindivid.

No finst det sikkert døme på at fagleg sterke personar ikkje har vore like gode som institusjonsleiarar. Og sjølvsagt kan det finnast døme på at nokon maktar å kombinera samspelet mellom godt utvikla kulturhistorisk og museumsfagleg kunnskap og gode leiareigenskapar. Det er likevel eit steg i feil retning å setja korleis-kunnskap om det å leia som viktigaste krav når ein skal rekruttera museumsleiarar. Leiarkompetanse må gjerne vera eit tilleggskrav, men hovudkompetansen bør liggja i den kulturfaglege delen av museumsverksemda. Ei utprega museumsleiaroppgåve er å vega ulike omsyn opp mot kvarandre og til kvar tid prioritera mellom ulike delar av den museumsfaglege verksemda. Forstår ein ikkje dei innhaldsmessige sidene av eit museum på fullgod vis, kan avgjerdene ofte få eit lotto-preg. Det kan godt vera at leiaren fylgjer oppskrifta for god leiarskap, men likevel utan heilt å forstå det museumsfaglege grunnlaget for avgjerdene. Då kan resultatet verta slik som det normalt er i lotto: det vert sjeldan gevinst, i alle fall store gevinstar.

Share

Gullalder

Når hadde du din gullalder, då du var på ditt beste? For lenge sidan, nyleg, eller kanskje no? Eller går du og ventar på at gullalderen skal koma, kanskje i nær framtid, slik som Olav H. Hauge har formulert det i diktet «Det er den draumen»? Dei fleste av oss kan sikkert ikkje svara slik utan vidare. For dei av oss som har levt ei stund, vil eg likevel tru at mange vil peika attende i tid. Kanskje til glade og lukkelege barneår, til sutalause ungdomsår, eller til dei hektiske og intense åra då borna var småe. Gullalderperiodane vil variera frå individ til individ, alt etter korleis livet har arta seg. Me veit eigenleg ikkje om noko har vore ein gullalder, før etter at me har fått avstand til den konkrete perioden. Då har me sortert ut dei gode minna, gjort dei endå betre og festa dei godt i gullrammer. Me er slik laga at me kan skala bort dei mindre gode minna og reindyrka dei me opplever som positive.

Omgrepet ‘gullalder’ er elles vanleg å finna på samfunnsområde som musikkhistorie, visuell kunst, politisk historie m.m. Felles er at gullalder vert brukt som metafor for å beskriva ein tilstand eller periode der samfunnstilhøve eller kulturuttrykk var på sitt beste og mest fullkomne. Utviklinga etter gullalderen vert oftast vurdert som negativ. Dei gode gullalder-elementa truar med å forsvinna eller verta øydelagde. Difor kan samfunnet stundom setja inn tiltak som tek sikte på å ta vare på, verna og vidareføra, i det minste delar av det som truar med å verta borte. Denne tankerekkja ligg ofte til grunn for t.d. kulturminnevernet og vernetenkinga i museuma. Ikkje minst tanken om at me bør og skal vidareføra ein kulturarv, er tufta på ei førestilling om at me må sikra eit vidare liv for så mykje som mogeleg frå ein tidlegare gullalder.

Stundom kan dyrkinga av ein tidlegare gullalder ta litt overhand, både for einskildindivida og i samfunnet. Når alt var betre før, og samtida ter seg som eit ork, bør det blinka varselljos for nokon kvar. Når problem i samtida skal løysast med å visa til korleis ting vart løyste i fortida, kan det vera på tide å setja seg godt til rette i samtida, sjå rundt seg med kjøleg og sakleg blikk, sortera ut kva som er viktig og mindre viktig og gjera opp ein nøktern status. Då vil me kanskje finna ut at det me skal finna løysingar på, her og no, må tilpassast situasjonen, her og no. Løysingane vil måtta vera ei blanding av gamalt og nytt, velkjent og ukjent. På den måten kan me utvikla oss som einskildindivid og som samfunn. Ja då, det er heilt i orden å ha respekt for det som har vore før, anten me kallar det gullalder eller ikkje. I beste fall kan me til og med læra noko. Likevel, kanskje kan det vera eit lite ynske, slik innimellom, å ordna oss slik at livet her og no kan opplevast som ein gullalder, i alle fall med nokre gylne strålar.

Gravityscan Badge

Share